Dworzec Tatrzański, znany także jako Dwór Tatrzański oraz kasyno Towarzystwa Tatrzańskiego, to niezwykły budynek usytuowany w sercu Zakopanego, przy ul. Krupówki 12. To miejsce ma bogatą historię jako pierwszy zakopiański dom kultury, pełniący istotną rolę w lokalnej społeczności.
Warto podkreślić, że Dworzec Tatrzański nigdy nie był typu dworcem kolejowym. Stacja kolejowa w Zakopanem leży w zupełnie innej części miasta, co często prowadzi do mylnego skojarzenia tego miejsca z transportem kolejowym. Mimo to, Dworzec Tatrzański pozostaje symbolem kultury i historii Zakopanego, przyciągając miłośników sztuki oraz turystów z różnych zakątków.
Historia
Inspiratorem utworzenia Dworca Tatrzańskiego byłWalery Eljasz, który 2 grudnia 1874 roku, na nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie, wystąpił z inicjatywą zakupu terenu na budowę domu dla Towarzystwa Tatrzańskiego w Zakopanem. Ten nowy obiekt miał zastąpić kasyno, które do tego momentu funkcjonowało w domu Jana Krzeptowskiego przy Krupówkach, gdzie TT miało swoje letnie biuro. Kasyno pełniło rolę biblioteki, czytelni, sali do odczytów oraz miejsca, gdzie odbywały się koncerty i teatralne spektakle. Wydarzenia organizowane w tym miejscu cieszyły się ogromnym zainteresowaniem, co skłoniło Eljasza do podjęcia kroków w kierunku budowy nowego obiektu dla TT.
Budowę zainaugurowano w 1880 roku na gruntach zakupionych przez TT przy Krupówkach. Karol Zaremba był architektem odpowiedzialnym za projekt budynku. Finalizacja prac miała miejsce w 1881 roku, a drewniany gmach uroczyście otwarto 30 lipca 1882 roku. W latach 1892–94 zrealizowano rozbudowę, w wyniku której powstało 28 pokoi oraz 2 sale. W budynku ulokowano między innymi biura Towarzystwa Tatrzańskiego, czytelnię, bibliotekę oraz pomieszczenia hotelowe. Wspaniała sala balowa była miejscem licznych wydarzeń kulturalnych, takich jak odczyty, koncerty, przedstawienia teatralne oraz zabawy. Dworzec Tatrzański szybko stał się centralnym punktem życia kulturalnego w Zakopanem, goszcząc takie osobistości jak Helena Modrzejewska, Mieczysław Karłowicz, Ignacy Jan Paderewski oraz Henryk Sienkiewicz.
Niestety, 26 stycznia 1900 roku, podczas balu ludowego, który zgromadził służbę z zakopiańskich pensjonatów, budynek uległ całkowitemu zniszczeniu w wyniku pożaru spowodowanego wybuchem lampy naftowej. W incydencie stracono nie tylko całą bibliotekę TT, ale także cenną mapę Tatr, wykonaną w formie płaskorzeźby. Po tym tragicznych wydarzeniu, w gronie członków TT trwały dyskusje na temat konieczności odbudowy Dworca, ponieważ niektórzy zwracali uwagę na ograniczony budżet Towarzystwa, który powinien być inwestowany głównie w projekty dotyczące Tatr.
Dopiero w 1902 roku podjęto decyzję o odbudowie Dworca Tatrzańskiego. Nowy, murowany gmach został otwarty 1 lipca 1903 roku, według projektu Wandalina Beringera, którego inspiracją był styl zakopiański. Mimo to, Dworzec Tatrzański stopniowo tracił na znaczeniu jako centrum kultury, a jego rolę zajął nowo wybudowany w 1901 roku hotel „Morskie Oko”, w którym odbywały się liczne wydarzenia kulturalne. W latach 1914–1939 w budynku funkcjonowała restauracja z werandą, która stała się ulubionym miejscem spotkań artystów oraz taterników. Sala konferencyjna Dworca gościła walne zebrania m.in. TT, PTT oraz TOPR, poczynając od pierwszego zebrania w 1909 roku.
Po II wojnie światowej, gmach stał się siedzibą Oddziału Tatrzańskiego PTTK oraz Grupy Tatrzańskiej GOPR, która działała tu do 1986 roku. Do 1990 roku w Dworcu funkcjonował również Klub Turysty. W 1992 roku pożar ponownie zniszczył część budynku. Odbudowę zrealizowano rok później, a budynek cały czas jest siedzibą Oddziału Tatrzańskiego PTTK. Pozostałe pomieszczenia zostały przeznaczone na Biuro Usług Turystycznych PTTK oraz klub-restaurację „Dworzec Tatrzański”. W latach 2012–2013 przeprowadzono rewitalizację całego obiektu na koszt Oddziału Tatrzańskiego PTTK w Zakopanem, a dziś zarządcą oraz właścicielem budynku jest Oddział Tatrzański PTTK.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty handlowo-usługowe":
Karczma „U Wnuka” w Zakopanem | Polskie Koleje LinoweOceń: Dworzec Tatrzański