Schronisko PTTK „Murowaniec”

---

Historia schroniska

Schronisko „Murowaniec” jest obiektem, którego historia sięga lat 1921–1925, kiedy to jego powstanie zainicjował Stanisław Osiecki, znany z działalności w Oddziale Warszawskim Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego oraz z funkcji wicemarszałka Sejmu. Warto wspomnieć, że w 1969 roku powstała pamiątkowa tablica poświęcona temu wydarzeniu. Początkowe szkice budowli, która miała ujmować dużą kamienną konstrukcję, wykonał architekt Jan Witkiewicz Koszczyc w wiosenny czas roku 1914. Ostateczny projekt został opracowany przez Zdzisława Kalinowskiego oraz Karola Sicińskiego.

Wznoszenie schroniska zrealizowano dzięki wysiłkom Wojska Polskiego, które włączyło się w ten projekt poprzez kilka kluczowych jednostek:

• detaszowany pluton kompanii wysokogórskiej 3 pułku strzelców podhalańskich,
• detaszowaną kompanię 5 pułku saperów z Krakowa, która odpowiedzialna była za budowę drogi z Brzezin na Halę Gąsienicową o długości 1200 m i szerokości 2,5 m,
• detaszowany pluton 1 pułku saperów kolejowych z Krakowa, dostarczający materiały budowlane, takie jak kamień i piasek, za pomocą kolejki górskiej,
• detaszowany pluton 1 pułku strzelców podhalańskich z Nowego Sącza, który bezpośrednio uczestniczył w budowie schroniska.

Kamień węgielny pod budowę został uroczyście włożony 24 lipca 1921 roku. Natomiast 12 lipca 1925 miało miejsce oficjalne poświęcenie schroniska oraz jego otwarcie, które zaszczycił swoją obecnością prezydent RP Stanisław Wojciechowski. Uroczystość ta zgromadziła także innych znamienitych gości, w tym marszałka Senatu Wojciecha Trąmpczyńskiego oraz generała Mariusza Zaruskiego.

W latach 1950–1951 schronisko przeszło przez istotne zmiany, kiedy to dobudowano zachodnie skrzydło oraz przebudowano wnętrze, co znacznie powiększyło jego metraż. Jednak w 1963 roku obiekt uległ częściowemu spaleniu. Odbudowano go w roku następnym, lecz bez charakterystycznej sali poddaszowej zwanej „Trumną”. Od roku 1983 nad zarządzaniem schroniskiem czuwa Andrzej Kusion, który jest ratownikiem GOPR i TOPR i przeprowadził modernizację obiektu.

Na wejściu do schroniska znajduje się tablica poświęcona pamięci Adama Asnyka, która została wmurowana w 1929 roku i odsłonięta w 1930 roku. Jej projekt z 1927 roku zakładał umiejscowienie jej w jednej ze skał nad Morskim Okiem. Warto zauważyć, że 12 grudnia 2019 roku budynek uzyskał status zabytku, wpisując się do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego pod numerem A-1396/M.

Schronisko „Murowaniec” znajduje się w malowniczej lokalizacji, obok Hali Gąsienicowej, w pobliżu której usytuowany jest Centralny Ośrodek Szkolenia PZA „Betlejemka”. Warto to miejsce odwiedzić, aby poczuć jego historyczną atmosferę oraz cieszyć się urokami tatrzańskiego krajobrazu.

Szlaki turystyczne

W okolicach schroniska PTTK „Murowaniec” usytuowany jest rozległy węzeł oznakowanych szlaków turystycznych, które zapewniają ciekawe możliwości wędrówek. Do najbardziej popularnych n należy:

• szlak niebieski, prowadzący z Kuźnic przez Boczań, Skupniów Upłaz oraz Przełęcz między Kopami do „Murowańca”. Stąd można kontynuować trasę nad Czarny Staw Gąsienicowy oraz na Zawrat. Czas przejścia z Kuźnic do „Murowańca” wynosi około 2 godzin, a powrót to około 1:35 h.
• szlak prowadzący na Zawrat z „Murowańca”, którego przejście trwa 2:20 h, a powrót to 1:50 h.
• żółty szlak, który doliną Jaworzynką prowadzi również do Przełęczy między Kopami. Czas przejścia tą trasą z Kuźnic do „Murowańca” wynosi 2 h (↓ 1:35 h).
• czarny szlak do Drogi Oswalda Balzera w Brzezinach, który przez Psią Trawkę ma długość 6,4 km. Czas przejścia wynosi około 1:45 h w dół oraz 2:15 h w górę.
• zielony szlak w kierunku Wierchporońca, prowadzący przez Rówień Waksmundzką, Gęsią Szyję i Rusinową Polanę, z czasem przejścia wynoszącym około 3:50 h, a powrót zajmuje 4:15 h.
• żółty szlak z Kasprowego Wierchu, prowadzący przez Gienkowe Mury i Roztokę Stawiańską do „Murowańca”, z czasem przejścia wynoszącym 1:05 h (↑ 1:25 h).
• szlak prowadzący z „Murowańca” na Krzyżne, którego czas przejścia to 2:45 h w górę i 2:05 h powrotu.

Schronisko „Murowaniec” stanowi wygodny punkt wyjścia do pokonywania Orlej Perci, która uznawana jest za najtrudniejszy szlak w Tatrach. Można na nią wejść przez przełęcz Krzyżne (żółty szlak) lub korzystając z licznych odcinków łącznikowych z Czarnego Stawu Gąsienicowego, do którego prowadzi wspomniany już niebieski szlak.

---

Oceń: Schronisko PTTK „Murowaniec”

---