Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem

---

Historia

Willa „Atma”, stworzona w 1895 roku, to przykład architektury zakopiańskiej, zaprojektowanej przez Józefa Kasprusia-Stocha, początkowo jako pensjonat. Jej nazwa „Atma” wywodzi się z sanskrytu, co oznacza „dusza”. W wyjątkowym okresie od 1930 do 1935 roku, budynek ten stał się domem Karola Szymanowskiego, wybitnego polskiego kompozytora. Po opuszczeniu Zakopanego oraz Polski w listopadzie 1935 roku, artysta udał się na rehabilitację do sanatorium w Szwajcarii.

Inspirację do stworzenia muzeum przypisać należy Krystynie Dąbrowskiej, siostrzenicy oraz spadkobierczyni Szymanowskiego. W latach 1972–1974, dzięki staraniom Jerzego Waldorffa, zgromadzono fundusze, które umożliwiły wykup willi. W 1974 roku jej przekazanie Muzeum Narodowemu w Krakowie dało początek transformacji budynku. Po dwuletnim remoncie, 6 marca 1976 roku, „Atma” została otwarta dla zwiedzających.

Pomimo że po wyprowadzce Szymanowskiego budynek był użytkowany jako miejsce noclegowe, zachowano wiele jego oryginalnych elementów. Na podstawie licznych zdjęć i opisów, odwzorowano gabinet kompozytora, podczas gdy inne pomieszczenia otrzymały charakterystyczny dla dwudziestolecia międzywojennego klimat. Ekspozycję wzbogacono o materiały biograficzne, które przybliżają postać Szymanowskiego i jego dorobek artystyczny. W latach 2011–2013 przeprowadzono gruntowny remont oraz modernizację budynku.

29 marca 2007 roku, na cześć inauguracji Roku Karola Szymanowskiego, do „Atmy” powróciły dwa portrety kompozytora, namalowane przez Witkacego – „Karol Szymanowski z muszką” z 1930 roku oraz „Karol Szymanowski. Czerwone Wierchy” z 1931 roku. Obydwa obrazy stanowiły część oryginalnego wyposażenia willi aż do 1936 roku.

W gabloci muzealnej znajduje się również ekspozycja odznaczeń, które zostały przyznane Karolowi Szymanowskiemu. Poniżej przedstawiono listę tych wyróżnień, zgodnie z numeracją umieszczoną przy odznaczeniach (zob. zdjęcie w galerii):

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Gwiazda Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Wawrzyn Akademicki (odznaczenie Polskiej Akademii Literatury),
• Order (Kawaler) Legii Honorowej (Francja),
• Miniaturka Legii Honorowej,
• Komandoria Orderu Świętego Sawy (Jugosławia),
• Miniaturka Orderu św. Sawy,
• Order Korony Włoch,
• Order „Zasłużony Kulturze” (Rumunia),
• Złoty Krzyż Zasługi.

Kierownicy

W Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem pełniło funkcje kierownicze kilka osób, które miały kluczowy wpływ na jego rozwój oraz działalność.

• Maciej Pinkwart, który piastował to stanowisko od 1976 roku aż do 2012 roku,
• Agnieszka Gąsienica-Giewont, która przejęła kierownictwo w roku 2012.

Publikacje o „Atmie”

W kontekście działalności Muzeum Karola Szymanowskiego, warto zwrócić uwagę na istotne publikacje dotyczące willi „Atma” w Zakopanem. Te prace stanowią cenne źródło informacji zarówno dla miłośników muzyki, jak i historii tego niezwykłego miejsca.

• Maciej Pinkwart, Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem (1978, 1987, 1997, 2002, 2007), przewodnik,
• Mateusz Budziakowski, Atma do remontu, Ruch Muzyczny 6/2012.

---

Oceń: Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem

---