Teresa Bogucka

---

Życiorys

Teresa Bogucka jest córką Janusza Boguckiego oraz Marii Boguckiej, z domu Friedel. Jej dziadkiem był Mieczysław Bogucki.

Podczas drugiej połowy lat 60. rozpoczęła studia na Uniwersytecie Warszawskim. W 1967 roku została członkinią zarządu Związku Młodzieży Socjalistycznej na Wydziale Socjologii, gdzie angażowała się w kolportaż wydawnictw emigracyjnych wśród studentów. Wtedy też nawiązała relacje z tzw. „komandosami”. Rok 1968 był dla niej punktem zwrotnym, gdyż aktywnie uczestniczyła w inicjatywie zbierania podpisów pod protestem przeciwko usunięciu sztuki Dziady z repertuaru Teatru Narodowego w Warszawie. Była także zaangażowana w organizację wiecu na Uniwersytecie Warszawskim, co zapoczątkowało wydarzenia marcowe.

Na wiecu 11 marca powołano Tymczasowy Komitet Studencki, a Teresa wytyczyła drogę do strajku, który miał miejsce na Wydziale Pedagogicznym UW 21 marca tego samego roku. Z powodu swojego zaangażowania została tymczasowo aresztowana na kilka miesięcy, a w kwietniu 1969 roku skazano ją na rok i sześć miesięcy pozbawienia wolności, jednak wyrok nie został wykonany z powodu ogłoszenia amnestii.

W latach 1969-1989 Teresa Bogucka była związana z Zakładem Teatru Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W początkach lat 70. aktywnie uczestniczyła w Sekcji Kultury Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie, gdzie współredagowała przede wszystkim specjalny numer „Aneksu”, dotyczący relacji pomiędzy opozycją a Kościołem katolickim, zamieszczając tam również artykuł podpisany pseudonimem „Anna Chmielewska”. Równocześnie brała czynny udział w licznych akcjach młodzieżowego ruchu opozycyjnego w Warszawie.

Od 1976 roku współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, a później z Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR”. W 1977 roku ukończyła socjologię na Uniwersytecie Łódzkim. W tym samym roku objęła kierownictwo „latającej biblioteki” w Warszawie, organizując wypożyczalnię książek, które były niedopuszczane do obiegu w PRL, a wydane były na emigracji. W 1978 roku dołączyła do zespołu redakcyjnego niecenzurowanego pisma literackiego „Zapis”, którego sekretarzem redakcji był Jacek Bocheński. Pełniła tę funkcję aż do wprowadzenia stanu wojennego.

W roku 1980 wstąpiła do „Solidarności”, a w 1981 roku objęła stanowisko sekretarza Komisji Kultury w Regionie Mazowsze. Po ogłoszeniu stanu wojennego została internowana na krótki czas, a jej zwolnienie nastąpiło dzięki interwencji Kościoła oraz środowisk literackich. Wkrótce kontynuowała swoją działalność opozycyjną, publikując artykuły m.in. w podziemnym „Tygodniku Mazowsze”. W latach 1982-1983 była organizatorką Komitetu Kultury Niezależnej, gdzie pełniła rolę sekretarza, posługując się pseudonimem konspiracyjnym „Kinga”.

Od 1986 roku była członkiem Rady Funduszu Wydawnictw Niezależnych, powstałego z największych podziemnych inicjatyw wydawniczych. Po 1990 roku związana była z „Gazetą Wyborczą” jako publicystka. W latach 1991–2003 była członkinią zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. Od 1991 roku jest także członkinią Komitetu Helsińskiego oraz miała swoje miejsce w Radzie Języka Polskiego.

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2006 roku Teresa Bogucka zastała uhonorowana Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi znaczące wyróżnienie w uznaniu jej osiągnięć.

Poza tym, w 1991 roku otrzymała cenioną Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego, a w 2004 roku zdobyła Nagrodę Kisiela.

Wybrane publikacje

Teresa Bogucka jest autorką wielu znaczących prac, które wpłynęły na kształt polskiej myśli krytycznej i literackiej. Wśród jej wybranych publikacji można znaleźć następujące pozycje:

• Polak po komunizmie, 1997, Seria Demokracja. Filozofia i praktyka, ISBN 83-7006-675-5 (artykuły pisane dla „Gazety Wyborczej”) – nominacja do Nagrody Literackiej Nike 1998,
• Triumfujące profanum, 2002, ISBN 83-88807-20-X,
• Cienie w ogrodzie, 2004, ISBN 83-86056-83-5,
• Akta Zapisu, [w:] Mieczysław Grudziński, Zapis. Literatura polska bez cenzury 1977–1982, 2015.

---

Oceń: Teresa Bogucka

---