Tadeusz Brzoza, urodzony 16 maja 1911 roku w malowniczym Zakopanem, był prominentnym polskim architektem, który swoją pasję do gór łączył z zawodowym życiem.
Nie tylko projektował budowle, ale również z zamiłowaniem oddawał się taternictwu, co odzwierciedlało jego bliskie związki z pięknem polskich gór.
Jego życie zakończyło się 14 marca 1985 roku, a jego dziedzictwo wciąż inspiruje wielu architektów oraz miłośników gór.
Życiorys
W 1939 roku Tadeusz Brzoza zakończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. W trakcie II wojny światowej przebywał w Lwowie, a następnie przeniósł się do Krakowa i Zakopanego. Po zakończeniu wojny, w czerwcu 1945, objął stanowisko architekta okręgowego w powiatach nowotarskim, żywieckim i myślenickim.
W 1947 roku przeprowadził się do Wrocławia, gdzie nawiązał współpracę z Uniwersytetem Wrocławskim i Politechniką Wrocławską, podejmując pracę jako samodzielny pracownik naukowy w Oddziale Architektury przy Wydziale Budownictwa. W latach 1947-1949, będąc zastępcą profesora, kierował Katedrą Architektury i Budownictwa Wiejskiego. W kolejnych latach, aż do 1953 roku, prowadził Katedrę Architektury I, gdzie w 1952 roku uzyskał tytuł profesora kontraktowego, a cztery lata później już na stałe.
W latach 1953-1963 Brzoza pełnił rolę kierownika Zakładu Projektowania Budowli Mieszkalnych oraz był kierownikiem Zespołowej Katedry Projektowania Budynków Społeczno-Mieszkalnych. W 1963 roku objął stanowisko kierownika Zakładu Projektowania Budowli Mieszkalnych, które zajmował do 1968 roku. Następnie przeszedł do Zakładu Projektowania Architektury Budynków Mieszkalnych w Instytucie Architektury i Urbanistyki. W latach 1967-1970 zasiadał jako przewodniczący Kolegium Sędziów Konkursowych SARP. W 1975 roku został profesorem zwyczajnym.
Brzoza przez długie lata pełnił również rolę członka Miejskiej i Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej przy Głównym Architekcie Miasta i Województwa Wrocławskiego. Niestety, tragicznie zginął w wypadku drogowym pomiędzy Spalicami a Cieślami i został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.
Kiedy nie zajmował się architekturą, Brzoza pasjonował się taternictwem. 20 czerwca 1929 roku wziął udział w pierwszej ekipie, która zdobyła Giewont od północnej ściany, dotarłszy bezpośrednio na wierzchołek. Jego towarzyszami podczas tego wyjątkowego osiągnięcia byli Tadeusz Pawłowski oraz Jan Sawicki.
Realizacje architektoniczne
Architektura Tadeusza Brzozy jest bogata w różnorodne realizacje, które kształtowały przestrzeń miejską XX wieku. Oto niektóre z jego znaczących projektów:
- Kalwaria Panewnicka (1936),
- Kościół w Groniu-Leśnicy (1936, realizacja 1952),
- Kino w Nowym Targu (1945-47),
- Kościół w Gronkowie (1947),
- Szkoła podstawowa w Nowym Targu (1947),
- Pawilon chemii na Wystawie Ziem Odzyskanych we Wrocławiu (1948),
- Osiedle robotnicze w Wojcieszowie (1948),
- Restauracja i odbudowa gmachu głównego Uniwersytetu Wrocławskiego (1948-1950),
- Dom Turysty im. Mariusza Zaruskiego w Zakopanem (wspólnie z Zbigniewem Kupcem (1951-1952),
- Rozbudowa Politechniki Wrocławskiej, Wydział Lotniczy (obecnie gmach Wydziału Inżynierii Sanitarnej), Wydział Elektryczny, Hala Wysokich Napięć (1950-1956) – Zespół budynków Politechniki Wrocławskiej D1 i D2,
- Kościół parafialny w Zawadzie (1957),
- Kościół w Tęgoborzu (1958),
- Liceum Ogólnokształcące w Zakopanem (wspólnie z E. Król-Bać i Z. Bać) (1960),
- Pawilony Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej (1961-1968),
- Świetlica Bardeckich Zakładów Celulozowo-Papierniczych w Bardo (1961),
- Budynki Mieszkalne w Bardzie (1963),
- Budynki Instytutu Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wrocławskiej (1971),
- Osiedle Bartoszowice we Wrocławiu – etap (1971),
- Stołówka Bystrzyckich Zakładów Wyrobów Papierniczych w Bystrzycy Kłodzkiej (1977).
Każda z tych realizacji przyczyniła się do rozwoju regionu i pozostawiła trwały ślad w architekturze, łącząc funkcjonalność z estetyką.
Odznaczenia
Wśród wielu wyróżnień, które zdobył Tadeusz Brzoza, można znaleźć szereg prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój Polski oraz edukację.
- medal 10-lecia Polski Ludowej,
- złoty Krzyż Zasługi,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- tytuł Zasłużonego Nauczyciela PRL,
- złota odznaka Politechniki Wrocławskiej,
- medal XXV-lecia Politechniki Wrocławskiej,
- medal XXX-lecia Politechniki Wrocławskiej.
Przypisy
- https://zakopane-parafia.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=5326&inni=0&cinki=2 śp. Tadeusz Brzoza
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Andrzej Smolarski | Stanisław Karpiel (architekt) | Andrzej Czarniak | Anna Bujak | Henryk Górecki (automatyk) | Kazimierz Sokalski | Włodzimierz Hellmann (profesor)Oceń: Tadeusz Brzoza