Wielka Krokiew

---

Historia

Zakopane uzyskało status uzdrowiska w 1886 roku, co otworzyło nowe możliwości dla rozwoju turystyki i rekreacji. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, każde uzdrowisko miało obowiązek stworzenia planu regulacyjnego. Plan ten miał na celu uporządkowanie polityki przestrzennej miast oraz wydzielenie terenów przeznaczonych na rekreację i sport.

W 1923 roku, z inicjatywy Ministerstwa Robót Publicznych, obszar od Kuźnic do szczytu Krokiew objęty został nowym projektem zagospodarowania, którego autorem był inżynier Karol Stryjeński. Projekt, przyjęty w 1922 roku, zakładał powstanie parku turystyczno-sportowego w Zakopanem, w tym budowę skoczni narciarskiej. Aby zrealizować te ambitne plany, utworzono spółkę „Park Sportowy”, której prezesem został ksiądz Jan Humpola.

Chociaż skocznia pod Krokwią nie była najstarszym obiektem tego typu w Polsce, powstała z myślą o umożliwieniu skoków na dłuższe odległości, niż to było możliwe na wcześniejszych skoczniach, jak ta w dolinie Jaworzynce, która zbudowano już w 1920 roku. Nowo zaprojektowana skocznia umożliwiała bezpieczne skoki na odległość 40 metrów, co było istotne ze względu na rozwijającą się dyscyplinę narciarską. Osoby odpowiedzialne za realizację przedsięwzięcia dostrzegały także korzyści z lokalizacji skoczni bliżej centrum miasta oraz na stoku, który sprzyjał długotrwałemu utrzymywaniu pokrywy śnieżnej.

Wybór północnego stoku szczytu Krokiew był strategiczny – teren został wydzierżawiony przez spółkę „Park Sportowy” na korzystnych warunkach od hrabiego Władysława Zamoyskiego. W 1923 roku Karol Stryjeński przygotował rysunki ogólne skoczni, natomiast dokumentację techniczną opracowali inżynierowie szwedzcy, znani jako Sellström lub Sandström. Przed przystąpieniem do budowy, projekt otrzymał pozytywną opinię Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz został skonsultowany z „powagami narciarskimi”, co podkreślało nowoczesność i bezpieczeństwo konstrukcji.

Niestety, brak wystarczających środków finansowych opóźniał projekty. Karol Stryjeński wprowadził możliwość zakupu udziałów na budowę, dzięki czemu dodatkowe fundusze mogły być pozyskiwane. Prace budowlane zespołu, w dużej mierze wspierane przez wojsko, zakończyły się w muchę 1924 roku, a pierwszy etap budowy, obejmujący skocznię z rozbiegiem długości 78 m i zeskokiem 114 m, oddano do użytku w styczniu 1925 roku. Rada Gminna Zakopanego zdecydowała się na subwencję, wspierającym projekt „Park Sportowy”. Uroczysta inauguracja z zawodami odbyła się 22 marca 1925 roku, a pierwszym rekordzistą był Stanisław Gąsienica-Sieczka (30 m, 36 m).

Na podium stanęli również Henryk Mückenbrunn (32 m, 29 m) oraz Aleksander Rozmus (29,5 m, 33 m). Chociaż warunki pogodowe były niekorzystne, skocznia dała możliwość uzyskiwania coraz lepszych wyników. Wkrótce, 24 stycznia 1926 roku nowy rekord ustanowił Tadeusz Zaydel (40,5 m), a skocznia stała się miejscem wielu znaczących wydarzeń sportowych.

Wielka Krokiew wielokrotnie gościła mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym. Pierwsze takie zawody miały miejsce w 1929 roku, a na miejsce przeprowadzono liczne modernizacje, w tym dostosowanie zeskoku i profilu skoczni względem potrzeb zawodników. W 1932 roku odszedł Karol Stryjeński, a skocznia zyskała jego imię aż do 1989 roku. W międzyczasie, w 1939 roku i 1962 roku również odbyły się tu światowe mistrzostwa, przyciągając wielu kibiców. W 1980 roku rozpoczęły się zawody Pucharu Świata, a już w 1989 roku skocznia przyjęła imię Stanisława Marusarza, nazywanego „królem Wielkiej Krokwi”. W 2001 roku, podczas zimowej uniwersjady i przybycia papieża Jan Pawła II, odbył się również nowy konkurs, którego zwycięzcą był Łukasz Kruczek.

Wielka Krokiew, po uzyskaniu homologacji FIS w 2017 roku, stała się kluczowym miejscem dla skoczków z Wisły Zakopane oraz AZS Zakopane. Dzięki wielu modernizacjom i rozbudowom, skocznia zyskała nową jakość, oferując warunki do rozwoju sportu na najwyższym poziomie. Obecnie punkt konstrukcyjny wynosi 125 metrów, a rozmiar skoczni sięga 140 metrów.

Charakterystyka

Wielka Krokiew to największa skocznia narciarska w Polsce, która cieszy się międzynarodową renomą, posiadając homologację FIS. Jej znaczenie w świecie sportów zimowych jest nie do przecenienia.

Parametry skoczni

• punkt konstrukcyjny wynosi 125 m,
• wielkość skoczni (HS) to 140 m,
• długość najazdu mierzy 98,7 m,
• nachylenie najazdu osiąga 35°,
• długość progu wynosi 6,5 m,
• nachylenie progu to 11°,
• wysokość progu sięga 3,13 m,
• nachylenie zeskoku wynosi 34,3°.

Trybuny

Obiekt dysponuje trybunami, które mogą pomieścić około 30 tysięcy widzów, co czyni go jednym z największych kompleksów sportowych w Polsce. W kontekście zawodów rangi Pucharu Świata dostępnych jest 22 tysiące biletów, co pozwala na zapewnienie bezpieczeństwa oraz komfortu dla kibiców. Rekordowa oglądalność miała miejsce podczas mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w 1962 roku, kiedy to wydarzenie zgromadziło aż 120 tysięcy widzów. Podczas konkursu Pucharu Świata w 2002 roku, w czasach panującej tzw. małyszomanii, na trybunach zasiadło ponad 53 tysiące entuzjastów skoków narciarskich.

Zawody cykliczne odbywające się na skoczni

Krajowe

Na skoczni Wielkiej Krokwi odbywają się liczne krajowe zawody, które cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno wśród zawodników, jak i kibiców. Do najważniejszych z nich należy Mistrzostwa Polski, które stanowią okazję do rywalizacji najlepszych skoczków w naszym kraju. Innym istotnym wydarzeniem jest Puchar TZN, a także coroczny Konkurs Świąteczny, który przyciąga uwagę widzów każdym rokiem.

Międzynarodowe

Kiedy mówimy o zawodach odbywających się na Wielkiej Krokwi, nie można zapomnieć o międzynarodowych imprezach, które przyciągają skoczków z całego świata. Wśród nich wyróżnia się Puchar Świata w skokach narciarskich w Zakopanem, który jest organizowany od 2002 roku. Nasza skocznia miała zaszczyt gościć tę prestiżową imprezę m.in. w latach 1980, 1990, 1996, 1998 i 1999. Ponadto, Puchar Świata w kombinacji norweskiej był rozgrywany w latach 1999, 2001, 2007 i 2008.

Warto również wspomnieć o Pucharze Kontynentalnym w skokach narciarskich, który ma długą historię, z edycjami odbywającymi się w latach 1994, 1997 oraz w latach 2003-2011 i od 2013 roku. Oprócz tego, od 2013 roku organizowany jest FIS Cup w skokach narciarskich, który dodatkowo wzbogaca kalendarz sportowy. Letnie Grand Prix w skokach narciarskich również miało miejsce na Krokwi w latach 2004-2009 oraz w 2011 i 2019.

Na koniec warto zaznaczyć, że skocznia była gospodarzem Mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w latach 1929, 1939 oraz 1962, co podkreśla jej znaczenie na międzynarodowej arenie skoków narciarskich.

Rekordziści skoczni

Obecny oficjalny rekord skoczni wynosi 147 m i jest dziełem Yukiyi Satō. Rekord ten został ustanowiony 25 stycznia 2020 roku, podczas drugiej serii konkursu drużynowego w ramach Pucharu Świata sezonu 2019/2020. Co więcej, nowy wynik wyprzedza poprzedni rekord o 3,5 m, który należał do Dawida Kubackiego. Yukiya Satō jest także posiadaczem letniego rekordu skoczni, wynoszącego 145 m, który osiągnął w pierwszej serii konkursu indywidualnego Letniej Grand Prix w 2019 roku.

Warto dodać, że według regulacji Międzynarodowej Federacji Narciarskiej, rekordy ustanowione w trakcie mistrzostw krajowych oraz podczas treningów przed zawodami nie są uznawane. Dodatkowo, rezultaty z Pucharu Kontynentalnego również nie są zaliczane do oficjalnych rekordów.

Tabela rekordów

Lp.	Data	Zawodnik	Wynik	Zawody
1.	25.03.1925	Stanisław Gąsienica-Sieczka	36 m	konkurs skoków
2.	1925	Stanisław Gąsienica-Sieczka	39 m	_
3.	24.01.1926	Tadeusz Zaydel	40,5 m	konkurs skoków
4.	01/02.1927	Józef Lankosz	47 m	pozakonkursowa seria MP 1927
5.	01/02.1927	Józef Lankosz	49,5 m	pozakonkursowa seria MP 1927
6.	18.03.1928	Bronisław Czech	61 m	MP 1928
7.	10.02.1929	Bronisław Czech	63 m	pozakonkursowa seria MŚ 1929
–	10.02.1929	Sigmund Ruud	71,5 m	pozakonkursowa seria MŚ 1929, upadek
(7.)	10.02.1929	Franciszek Cukier	63 m	pozakonkursowa seria MŚ 1929
9.	10.02.1929	Stanisław Gąsienica-Sieczka	66 m	pozakonkursowa seria MŚ 1929
10.	1932	Stanisław Marusarz	72 m	_
11.	11.02.1934	Stanisław Marusarz	74 m	MP 1934
12.	24.02.1935	Reidar Andersen	76 m	MP 1935
13.	22.01.1938	Andrzej Marusarz	76,5 m	_
14.	19.02.1939	Josef Bradl	80 m	MŚ 1939
15.	19.02.1939	Birger Ruud	81,5 m	MŚ 1939
–	19.02.1939	Jan Kula	85,5 m	pozakonkursowa seria MŚ 1939
16.	1948	Stanisław Marusarz	83,5 m	_
17.	1948	Stanisław Marusarz	85 m	_
–	1954	Stanisław Marusarz	92,5 m	upadek
18.	1955	Antoni Wieczorek	86,5 m	_
19.	18.03.1956	Harry Glaß	88 m	MBCziHM 1956
20.	02.04.1956	Roman Gąsienica-Sieczka	93,5 m	pozakonkursowa seria wielkanocnego konkursu skoków
–	02.04.1956	Andrzej Gąsienica-Daniel	98 m	pozakonkursowa seria wielkanocnego konkursu skoków, podparty
21.	1961	Karl Schramm	98,5 m	_
22.	25.02.1961	Nikołaj Szamow	99,5 m	MBCziHM 1961
23.	26.02.1961	Nikołaj Szamow	100 m	MBCziHM 1961
24.	25.02.1962	Helmut Recknagel	103 m	MŚ 1962
25.	20.03.1966	Horst Queck	105,5 m	MBCziHM 1966
26.	24.01.1967	Jiří Raška	107 m	PP 1967
27.	1967	Józef Kocyan	107,5 m	_
28.	10.03.1968	Józef Przybyła	108,5 m	MBCziHM 1968
29.	1968	Józef Przybyła	109 m	_
30.	05.03.1969	Manfred Wolf	111,5 m	MBCziHM 1969
31.	20.03.1971	Hans Schmid	112 m	MBCziHM 1971
32.	01.04.1973	Tadeusz Pawlusiak	113 m	wiosenny konkurs skoków
33.	09.02.1975	Marek Pach	114 m	MP 1975
34.	09.02.1975	Stanisław Bobak	115,5 m	MP 1975
35.	12.03.1978	Keijo Korhonen	116 m	MBCziHM 1978
36.	18.02.1979	Piotr Fijas	116,5 m	MBCziHM 1979
37.	03.1985	Piotr Fijas	117 m	MBCziHM 1985
38.	03.1985	Jiří Malec	119 m	MBCziHM 1985
39.	03.1986	Jan Kowal	122,5 m	MBCziHM 1986
40.	14.03.1987	Jan Kowal	123 m	MBCziHM 1987
41.	1992	Zbigniew Klimowski	124 m	_
42.	22.01.1995	Arve Vorvik	128 m	PK 1994–95
–	31.03.1995	Wojciech Skupień	130 m	MP 1995 (trening)
43.	27.01.1996	Primož Peterka	130 m	PŚ 1995–96
–	1996	Aleksander Bojda	130,5 m	_
–	04.03.2001	Stefan Kaiser	135,5 m	PK 2000–01
–	26.12.2002	Adam Małysz	136,5 m	MP 2002
44.	18.01.2003	Sven Hannawald	140 m	PŚ 2002–03
L1.	05.09.2004	Daniel Forfang	139,5 m	GP 2004, letni
–	11.03.2005	Juha-Matti Ruuskanen	141,5 m	PK 2004–05
(L1.)	25.08.2007	Adam Małysz	139,5 m	GP 2007, letni
(44.)	23.01.2010	Gregor Schlierenzauer	140 m	PŚ 2009–10
46.	23.01.2010	Simon Ammann	140,5 m	PŚ 2009–10
–	18.08.2013	Adam Ruda	139,5 m	PFIS 2013–14, letni
–	24.03.2015	Klemens Murańka	144 m	MP 2015, podparty
–	24.03.2015	Piotr Żyła	141,5 m	MP 2015, podparty
–	24.03.2015	Kamil Stoch	141,5 m	MP 2015
47.	27.01.2018	Kamil Stoch	141,5 m	PŚ 2017–18
–	18.02.2018	Piotr Kudzia	143,5 m	OOM 2018 (kombinacja norweska)
–	23.09.2018	Anže Semenič	140 m	LPK 2018, letni (seria próbna)
48.	19.01.2019	Markus Eisenbichler	143 m	PŚ 2018–19
49.	19.01.2019	Dawid Kubacki	143,5 m	PŚ 2018–19
–	17.03.2019	Bor Pavlovčič	143,5 m	PK 2018–19, seria próbna
–	17.08.2019	Dawid Kubacki	142 m	GP 2019, letni (seria próbna)
L3.	17.08.2019	Karl Geiger	141,5 m	GP 2019, letni
L4.	17.08.2019	Tilen Bartol	144 m	GP 2019, letni
L5.	18.08.2019	Yukiya Satō	145 m	GP 2019, letni
50.	25.01.2020	Yukiya Satō	147 m	PŚ 2019–20
–	13.03.2021	Benjamin Østvold	150 m	PK 2020–21, seria próbna
–	17.03.2024	Paweł Wąsek	147 m	PK 2023–24, 2 seria konkursowa rekord nieoficjalny

---

Oceń: Wielka Krokiew

---