Zofia Majerczyk-Owczarek

---

Życiorys

Zofia Majerczyk-Owczarek wywodzi się z odważnych i pełnych pasji rodów góralskich, które na przestrzeni wielu pokoleń kształtowały unikalną kulturę Podhala i dbały o zachowanie tradycji swoich przodków. Jeśli cofniemy się cztery pokolenia wstecz, to z matczynej strony jej przodkowie to między innymi: Gąsienice Sieczki, gdzie prapradziadek, będący jednym z pierwszych wykształconych na Podhalu, był jednym z założycieli Podhalańskiego Banku Spółdzielczego w Zakopanem, a także Bachledzi Curusie, Gąsienice Gładczani oraz Obrochci. Warto wspomnieć, że prapradziadek Bartuś Obrochta był muzykiem, który jako pierwszy utworzył góralską kapelę, inspirując Karola Szymanowskiego do stworzenia baletu „Harnasie”, a Stanisław Mierczyński spisał jego muzykę w nutach, które do dziś służą młodzieży. Z kolei ze strony ojca przynależy do rodów Krzeptowskich, Galarowskich oraz Majerczyków, przy czym dziadek Zofii był jedną z postaci, które założyły Oddział Poronin Związku Podhalan.

Od najmłodszych lat artystka angażowała się w działalność artystyczną, śpiewając i tańcząc w góralskich zespołach dziecięcych. W 1972 roku dołączyła do zespołu regionalnego im. Bartusia Obrochty, a od 1993 roku zajmowała kierownictwo artystyczne w tym kolektywie. W lutym 1995 roku, jako wyjątkowy lider, objęła stanowisko kierownika zespołu. Już od 1973 roku Zofia była aktywna w Związku Podhalan, a w ramach działalności w Zarządach Ogniska Zakopane miała przyjemność pełnić funkcję wiceprezesa w latach 1987-1992, a następnie od 1995 do 1999 roku jako prezes. Była również członkiem Prezydium Oddziału Tatrzańskiego oraz w latach 1999-2002 pełniła (jako pierwsza kobieta) funkcję Prezesa reaktywowanego Oddziału Zakopane Związku Podhalan.

Jako współorganizator wydarzeń, Zofia brała udział w spotkaniach kapel, takich jak „Muzyka Karpat”, „Zoduski Muzykanckie” czy „Dudaskie Ostatki”. Od 1979 roku jej pasja do tworzenia regionalnych strojów znalazła odzwierciedlenie w hafcie i szyciu, co zaowocowało wystawieniem jej prac na 22 wystawach zbiorowych oraz 9 indywidualnych. Uczestniczyła także w licznych kiermaszach i konkursach, a 1986 roku dołączyła do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Od 1991 roku prowadzi program radiowy „Z hól i dziedzin” Związku Podhalan w lokalnym Radiu „Alex” w Zakopanem, jednocześnie współpracując z innymi rozgłośniami w kraju, w tym: radio Merkury, Alfa oraz Puls, a także z radiami w Chicago, prezentując informacje kulturalne dotyczące Podhala.

W swojej karierze Zofia udzielała wywiadów dla takich stacji jak Radio Kraków, Zachód i Plus, a także lokalnego radia Tatra w Popradzie na Słowacji. Jej nazwisko pojawiało się również w prasie, w tym w Tygodniku Podhalańskim, Nasze Strony oraz Sycynie. Wzięła udział w produkcjach filmowych, takich jak „Ród Gąsieniców”, na podstawie książki Józefa Kapeniaka oraz „Harnasiach” Karola Szymanowskiego. Na przestrzeni lat Zofia udzielała kilku wywiadów dla telewizji Kraków, która trzykrotnie zrealizowała program dotyczący jej twórczości i działań. Wśród programów świątecznych, które również wyreżyserowano, znalazły się „Wigilia u rodziny Majerczyków” oraz „Tradycje Świąt Wielkanocnych na Podhalu”, emitowane przez telewizję Puls z Warszawy.

W 1992 roku artystka założyła i przez trzy lata prowadziła dziecięcy zespół regionalny „Zawaterniok” przy Szkole Podstawowej nr 5 w Zakopanem, w klasach specjalnych. Pracowała również w Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej w pierwszej kadencji, koncentrując się na kulturze, edukacji oraz wymianie młodzieży. W 1998 roku zdobyła mandat radnej pierwszej kadencji Powiatu Tatrzańskiego oraz zadebiutowała jako poetka podczas „Święta poezji ludowej” w Rabie Wyżnej. Jej pierwsze wiersze ukazały się w „Furcydle”, a przez kolejne lata zamieszczała prace w różnych wydawnictwach dotyczących regionu.

Wśród jej publicystycznych osiągnięć znajduje się artykuł dotyczący roli Związku Podhalan, publikowany w katolickim piśmie „Salwatore”, opowiadanie humorystyczne o żużlowcach dla miesięcznika „Speedway magazyn”, a także różnego rodzaju przemówienia, w tym mowa pogrzebowa oraz gratulacyjne okazjonalne. Od 2000 roku eksperymentuje również z malarstwem na szkle. W grudniu 2000 roku Zarządzeniem Rektora Politechniki Krakowskiej Zofia otrzymała powołanie do Rady Artystycznej Galerii „Stara Polana” w Zakopanem, a w tym samym roku została wybrana na wiceprezesa Stowarzyszenia Muzeum Walki i Męczeństwa „Palace” Katownia Podhala.

Wystawy indywidualne

W dorobku artystycznym Zofii Majerczyk-Owczarek znajdują się liczne wystawy indywidualne, które miały miejsce na przestrzeni lat. W 1991 roku, jej twórczość zaprezentowana została na wystawie zatytułowanej „Haft góralski” w towarzystwie Janiny Jarosz w Domu Kultury w Puchovie na Słowacji. Tego samego roku odbyły się również wystawy w Gminnym Ośrodku Kultury w Poroninie, Związku Podhalan w świetlicy „Śwarna” w Zakopanem oraz Gminnym Ośrodku Kultury w Białym Dunajcu.

W 1992 roku Zofia kontynuowała swoją działalność artystyczną, prezentując „Haft góralski” oraz „Malarstwo na szkle” w Willa Flora w Starym Smokowcu na Słowacji. Kolejne wystawy miały miejsce w 1993 roku w Zakopanem oraz w 1994 roku, gdzie zaprezentowała „Haft Podhalański” w Gminnym Ośrodku Kultury w Poroninie.

W 1995 roku miała miejsce wyjątkowa wystawa „Haft góralski” w Filharmonii Zielonogórskiej, podczas której wystąpiła Kapela zespołu im. Bartusia Obrochty, świętując Narodowe Święto Niepodległości pod dyrekcją Czesława Grabowskiego. Kolejne znaczące wydarzenie miało miejsce w 2000 roku, gdzie zaprezentowała zbiory starych strojów oraz współczesne hafty z Łuku Karpackiego.

W 2005 roku miała miejsce wystawa „Twórczość ludowa Zofii Majerczyk-Owczarek” w Muzeum w Ostrzeszowie, a w 2008 roku zaprezentowano hafty oraz malarstwo na szkle w Gminnym Ośrodku Kultury w Poroninie. W tym samym roku odbyła się także wystawa jubileuszowa w Galerii Jednego Autora w Zakopanem.

Rok 2009 był ważny dla artystki z uwagi na dwie wystawy malarstwa na szkle oraz projekt noszący tytuł „… żeby nie zatracić korzeni” organizowaną w Willi Orlej w Zakopanem. Obie wystawy podkreśliły jej wkład w rozwój i upowszechnienie kultury góralskiej oraz pasjonujące aspekty tradycyjnego rzemiosła.

Wystawy zbiorowe

W ciągu ponad dwóch dekad Zofia Majerczyk-Owczarek brała udział w licznych wystawach zbiorowych, prezentując swoje twórcze osiągnięcia w zakresach sztuki ludowej i kultury regionalnej. Oto przegląd ważniejszych wydarzeń, w których uczestniczyła:

• 1986 – „Twórcze kontynuowanie tradycji w sztuce ludowej Podhala” – wystawa w MPiK Zakopane,
• 1987 – „Biała Izba” – Willa „Flora” w Starym Smokowcu,
• 1988 – „Współczesny haft podhalański” – Muzeum Tatrzańskie im. Dr. T. Chałubińskiego w Zakopanem,
• – Wystawa pokonkursowa na „Współczesny strój regionalny” – Muzeum Etnograficzne we Włocławku,
• 1989 – „Bioło Izba” – MPiK Zakopane,
• 1993 – „Podhalańska Twórczość Ludowa” – Willa „Turnia” – Zakopane,
• 1994 – „Podhalańska Twórczość Ludowa” – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej,
• – „Wystawa Prac Twórców Ludowych” – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej,
• – „Goralskie umenie z Podhalia” – Galeria Tatranskeho narodneho parku w Tatranskej Lomnici,
• 1995 – „Bioło Izba” – Galeria Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem,
• – „Bioło Izba” – Muzeum Sportu i Turystyki Regionu Karkonosze w Karpaczu,
• 1996 – Wystawa prac Twórców Ludowych – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej podczas „Karnawału góralskiego”,
• – Wystawa prac Twórców Ludowych – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej podczas „Sabałowych Bajań”,
• 1997 – Wystawa prac Twórców Ludowych – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej podczas „Karnawału góralskiego”,
• 1998 – Wystawa prac Twórców Ludowych – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej podczas „Karnawału góralskiego”,
• – Wystawa w Biołej Izbie Związku Podhalan – z okazji srebrnego jubileuszu działalności w Związku Podhalan Zofii Majerczyk-Owczarek, Andrzeja Gąsienicy Makowskiego i Jana Karpiela-Bułecki,
• – „Z parzenicą w herbie” – Muzeum Regionalne w Kozienicach,
• – Wystawa prac Twórców Ludowych – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej podczas „Sabałowych Bajań”,
• – „Z parzenicą w herbie” – Galeria Klubu Akcent w Grudziądzu,
• 2000 – „Naskie dziedzictwo – Bioło Izba 2000” – Muzeum Tatrzańskiego Parku Narodowego,
• – „Naskie dziedzictwo – Bioło Izba 2000” – Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej na Krzeptówkach,
• 2002 – „Wystawa malarstwa na szkle” – Związek Podhalan Zakopane – świetlica Śwarna.

Wystawy te pokazują nie tylko jej twórczość, ale również znaczenie współczesnej sztuki ludowej w kulturze regionu Podhala. Dzięki tak licznej obecności na wystawach, Zofia Majerczyk-Owczarek przyczyniła się do promocji dorobku artystycznego oraz zachowania lokalnych tradycji.

---

Oceń: Zofia Majerczyk-Owczarek

---