Zofia Stopkówna

Sport i rekreacja

Zofia Stopka-Olesiak, znana również jako Zofia Stopkówna, to postać, która na trwałe wpisała się w historię polskiego narciarstwa. Urodziła się 31 października 1912 roku w Zakopanem i zmarła 2 marca 1956 na Dolinie Goryczkowej, pozostawiając po sobie imponujący dorobek sportowy.

Była jedną z najlepszych narciarek w Polsce w okresie międzywojennym. Jej kariera sportowa obejmowała zarówno biegi narciarskie, jak i narciarstwo alpejskie. Zofia wyróżniała się niezwykłym wyczuciem śniegu oraz nart, co w połączeniu z jej umiejętnością agresywnej jazdy sprawiało, że była trudna do pokonania na stoku.

Jednak jej pasje nie ograniczały się jedynie do narciarstwa. Zofia była także zapaloną taterniczką. Często wspinała się na szczyty Tatr, często w towarzystwie Bronisława Czecha. Przygody górskie sprawiły, że zaczęła rozwijać swoje umiejętności w zakresie narciarstwa wysokogórskiego, co było naturalnym rozwinięciem jej pasji do gór i śniegu.

Wczesne życie

Zofia Stopkówna wywodziła się z wielodzietnej rodziny z Podhala, spędzając swoje dzieciństwo w malowniczych Krzeptówkach, które należą do Zakopanego. Jej rodzice, Marianna z d. Krzeptowska oraz Wojciech Stopka-Olesiak, zawarli związek małżeński w lutym 1906 roku. Zofia miała także siedmioro rodzeństwa: Marię (1906–1997), której mężem był legionista Henryk Szatkowski, Wojciecha (ur. 1908), Antoninę (1916–1995), Władysława (ur. 1918), Helenę (1922–2017), Andrzeja (ur. 1923) oraz Stanisława (ur. 1926).

Od najmłodszych lat Zofia wykazywała zainteresowanie narciarstwem, które w Krzeptówkach dopiero zaczynało rozwijać się jako popularna forma aktywności fizycznej. Jej pasja do sportu miała duży wpływ na dalszy rozwój jej kariery i życia osobistego.

Kariera

Biegi narciarskie

Zofia Stopkówna w okresie lat dwudziestych przystąpiła do klubu SN PTT Zakopane, który słynął z sukcesów jej wujów: Andrzej Krzeptowski I oraz Andrzej Krzeptowski II. Już na początku swojej kariery w biegach narciarskich, Stopkówna szybko znalazła się w czołowej grupie polskich zawodniczek, do której należały również takie znakomitości jak: Janina Loteczkowa, Bronisława Staszel-Polankowa i Elżbieta Ziętkiewicz.

W 1929 roku miała okazję wziąć udział w zawodach FIS organizowanych w Zakopanem, które później uznano za mistrzostwa świata. 7 lutego 1929 roku, podczas biegu pokazowego na dystansie 7 km, Zofia zajęła 4. miejsce, co okazało się ważnym krokiem w jej karierze, ponieważ klasyfikowane były wtedy jako wyniki krajowej rywalizacji. Dzięki temu Stopkówna zdobyła swój pierwszy brązowy medal mistrzostw Polski w biegach narciarskich.

Na mistrzostwach Polski w latach 1930 i 1931 zdobyła srebrne medale, za każdym razem ustępując miejsca Bronisławie Staszel-Polankowej, natomiast w latach 1932 i 1933 triumfowała, zdobywając złote medale.

Narciarstwo alpejskie

Po zaledwie kilku latach sukcesów w biegach, Zofia Stopkówna przeszła do narciarstwa alpejskiego, gdzie również osiągnęła liczne sukcesy. Na mistrzostwach Polski w 1934 roku wywalczyła srebrny medal w zjeździe, plasując się za Bronisławą Staszel-Polankową, lecz przed takimi wybitnymi zawodniczkami jak Helena Marusarzówna, Anna Chotarska i Maria Merlińska.

Rok później, w 1935 roku, wystartowała w kilku konkurencjach i zdobyła srebrny medal zarówno w slalomie, jak i zjeździe, co pozwoliło jej na sięgnięcie po złoty medal w kombinacji, uzyskany na podstawie punktacji za zjazd oraz slalom.

Po trzyletniej przerwie w startach, wróciła na stok podczas mistrzostw Polski w 1938 roku, gdzie zdobyła 4. miejsce w slalomie i kombinacji. Dzięki znakomitym rezultatom na krajowych zawodach, została powołana do reprezentacji Polski na mistrzostwa świata 1939 w Zakopanem, gdzie osiągnęła swoje największe sukcesy w karierze: 19. miejsce w zjeździe oraz 8. w slalomie i kombinacji.

Choć wybuch II wojny światowej przerwał jej sportowe zmagania, po wojnie powróciła do rywalizacji. W 1952 roku, podczas mistrzostw Polski, zdobyła srebrny medal w zjeździe oraz zajęła 4. miejsce w slalomie.

Osiągnięcia

Mistrzostwa świata

Lp.DataRokMiastoRodzaj konkurencjiWynikRóżnicaZwycięzca
1914 lutego1939ZakopaneZjazd4:25,25+59,81Christl Cranz
815 lutego1939ZakopaneSlalom3:21,1+46,8Christl Cranz
815 lutego1939ZakopaneKombinacja426,2-96,0Christl Cranz

Mistrzostwa Polski

Biegi narciarskie

W biegach narciarskich Zofia Stopkówna zdołała osiągnąć imponujące wyniki, zdobywając:

  • 1. miejsce w latach 1932 oraz 1933,
  • 2. miejsce w latach 1930 oraz 1931,
  • 3. miejsce w roku 1929.

Narciarstwo alpejskie

W ramach narciarstwa alpejskiego jej osiągnięcia były także znaczące. W zjeździe dwukrotnie zdobyła 2. miejsce w latach 1934, 1935, 1939 oraz 1952. W slalomie osiągnęła 2. miejsce w 1935 roku. Jednak to w kombinacji bijała rekordy, zdobywając 1. miejsce w 1935 roku.

Życie prywatne

„Zofia Stopkówna wywodziła się z rodziny z bogatymi tradycjami związanymi z narciarstwem. Jej wujowie, Andrzej Krzeptowski I oraz Andrzej Krzeptowski II, byli znanymi polskimi narciarzami z lat 20-tych. Z kolei cioteczny wnuk Zofii, Wojciech Szatkowski, który jest wnukiem siostry Marii, zajmuje się historią polskiego narciarstwa.

Zofia miała męża, Władysława Gąsienicę-Marcinowskiego, pochodzącego z Gładkiego, z którym wspólnie zarządzała Schroniskiem w Dolinie Goryczkowej. Para doczekała się córki Marii, urodzonej w 1954 roku.

Śmierć

W tragicznym wypadku, Zofia Stopkówna straciła życie, a wraz z nią jej mąż oraz trzech żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza. Zdarzenie to miało miejsce w schronisku, które prowadzili wspólnie, gdy lawina śnieżna zeszła z Kondratowego Wierchu.

Ta nieszczęśliwa sytuacja jest przypomnieniem o sile natury, która może zaskoczyć każdego, nawet w miejscach, które uważane są za bezpieczne. Warto zwrócić uwagę, że temat lawin w rejonie Żlebu Marcinowskich został szerzej opisany w osobnym artykule poświęconym temu zagadnieniu.

Przypisy

  1. Tragedia pod Żlebem Marcinowskich. Lawina zmiotła schronisko w Tatrach [dostęp 02.03.2023 r.]
  2. a b c d e f g h i j Z wiatrem we włosach. Opowieść o Zofii Stopka-Olesiak [dostęp 01.03.2019 r.]

Oceń: Zofia Stopkówna

★★★★★
Średnia ocena:4.56 Liczba ocen:7