Jan Hyc

Wojsko i służby mundurowe

Jan Hyc, urodzony 30 marca 1895 roku w Zakopanem, to postać, której życie przyciąga uwagę wielu historyków. Jego śmierć miała miejsce 12 maja 1976 roku w Warszawie, ale jego dziedzictwo wciąż budzi zainteresowanie.

Był on pułkownikiem dyplomowanym piechoty w Wojsku Polskim, co świadczy o jego znaczącej roli w strukturach wojskowych. Jego działalność i osiągnięcia mają swoje miejsce w historii Polski, zwłaszcza w kontekście obronności naszego kraju.

Życiorys

3 września 1906 roku Jan Hyc rozpoczął swoją edukację w cesarskim i królewskim Gimnazjum w Nowym Targu, które było instytucją państwową, gdzie nauczano w języku polskim. Już w trakcie nauki wyróżniał się jako „chlubnie uzdolniony” uczeń. W roku szkolnym 1910/1911 pełnił funkcję skarbnika szkolnej czytelni, a w roku późniejszym – przewodniczącego kółka ochrony zwierząt oraz zarządu czytelni, dodać należy, że był także liderem sekcji literatury staropolskiej w kółku literackim.

Na 1 czerwca 1913 rok przypada ważne wydarzenie, jakim było uroczyste ślubowanie nowotarskiej drużyny skautowej imienia Kazimierza Pułaskiego, w której Hyc był drużynowym, awansując do rangi harcmistrza. Ponadto, w tym samym gimnazjum, do 26 sierpnia 1913 roku pełnił rolę zastępcy nauczyciela Ferdynanda Zarzyckiego, który w przyszłości stał się generałem brygady Wojska Polskiego. W roku szkolnym 1913/1914 był przewodniczącym kółka literackiego w klasie VIII oraz autorem referatu na temat „Komedia XIX wieku”, a także samodzielnie kierował klasowym samorządami jako „wójt gminy klasy VIII”. Jego drużyna skautowa liczyła wówczas czterdzieści jeden członków rozdzielonych na pięć zastępów.

W dniach 8–10 czerwca 1914 roku zdał ustny egzamin maturalny, kończąc gimnazjum z wyróżnieniem. Dnia 25 sierpnia tamtego roku, na czele nowotarskiej drużyny sokolej, udał się do Myślenic, a następnie do Krakowa. W czasie I wojny światowej Jan Hyc walczył w Legionach Polskich, gdzie pełnił funkcję oficera w 3 pułku piechoty Legionów, dowodząc plutonem w 11 (5) kompanii. Z radością można zauważyć, że już 25 czerwca 1915 roku awansował na chorążego, a 1 listopada 1916 roku na podporucznika.

2 stycznia 1920 roku został przyjęty do Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie jako słuchacz II Kursu. W kwietniu tego samego roku wysłano go na front. Od stycznia 1921 roku uczył się w I Kursie Normalnym Wyższej Szkoły Wojennej. Wkrótce po ukończeniu kursu, we wrześniu 1921, pozostał w szkole jako asystent. 3 maja 1922 roku propozycjonalnie został zweryfikowany w stopniu majora, z datą starszeństwa przypadającą na 1 czerwca 1919 roku oraz z 461. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Będąc jednocześnie oficerem nadetatowym 30 pułku strzelców Kaniowskich, 23 stycznia 1928 roku awansował na podpułkownika, z datą starszeństwa z 1 stycznia 1928 roku oraz 51. lokatą w swoich szeregach.

W sierpniu 1929 roku przetransferowano go z Wyższej Szkoły Wojennej do 60 pułku piechoty Wielkopolskiej w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie objął dowództwo batalionu. W grudniu tego samego roku został zastępcą dowódcy 60 pp, a w październiku 1931 roku przeniesiono go do Oddziału IV Sztabu Głównego w Warszawie z funkcją szefa wydziału. W czerwcu 1933 roku, z kolei, służył jako dowódca 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach. 18 października 1935 roku objął stanowisko szefa Oddziału IV Sztabu Głównego w Warszawie. 5 sierpnia 1939 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na pozycję kwatermistrza.

Podczas kampanii wrześniowej spełniał rolę: kwatermistrza Dowództwa Obrony Warszawy, następnie kwatermistrza Armii „Warszawy”, by w końcu zostać dowódcą Cytadeli. W obliczu obrony Warszawy zaangażował się w organizację dostaw amunicji artyleryjskiej z magazynów w Palmirach. Od jesieni 1939 roku aż do wiosny 1945 roku przebywał w niewoli niemieckiej, głównie w Oflagu VII A Murnau.

Ordery i odznaczenia

Jan Hyc, wybitny żołnierz i patriota, został odznaczony szeregiem prestiżowych nagród, które doceniły jego zasługi dla kraju. Wśród jego odznaczeń znajdują się:

  • Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari,
  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari,
  • Krzyż Niepodległości, przyznany 12 maja 1931,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 9 listopada 1926,
  • Krzyż Walecznych, otrzymany czterokrotnie, w tym po raz drugi i trzeci w 1922,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 10 listopada 1928,
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja).

Przypisy

  1. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  2. Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 314).
  3. M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 729 „za zasługi na polu wychowania i wyszkolenia żołnierza”.
  4. M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
  5. Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 21.
  6. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 28 czerwca 1933 r., Nr 8, s. 130.
  7. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 23 października 1931 r., Nr 7, s. 326.
  8. Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931, s. 6.
  9. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 23 sierpnia 1929 r., Nr 15, s. 291.
  10. Rocznik oficerski 1932, s. 22, 421.
  11. Rocznik oficerski 1928, s. 118, 168.
  12. Rocznik oficerski 1924, s. 197, 347, 1362.
  13. Rocznik oficerski 1923, s. 212, 404, 1499.
  14. Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 28, 658.
  15. Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich (...), s. 19. Na liście figuruje jako Jan Chyc.
  16. Sprawozdanie dyrektora (...) 1913/14, s. 5–6, 9.
  17. Sprawozdanie dyrektora (...) 1912/13, s. 50, 75.
  18. Sprawozdanie dyrektora (...) 1912/13, s. 32–33, 55, 60, 65, 75, 101.
  19. Sprawozdanie dyrektora (...) 1911/12, s. 32–33, 42, 68.
  20. Sprawozdanie dyrektora (...) 1910/11, s. 67, 78.
  21. Sprawozdanie dyrektora (...) 1909/10, s. 88.
  22. Sprawozdanie dyrektora (...) 1908/09, s. 105.
  23. Sprawozdanie dyrektora (...) 1908, s. 36.
  24. Sprawozdanie dyrektora (...) 1907, s. 84.

Oceń: Jan Hyc

★★★★★
Średnia ocena:4.77 Liczba ocen:15