UWAGA! Dołącz do nowej grupy Zakopane - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Andrzej Chramiec (pilot)

Wojsko i służby mundurowe

Andrzej Chramiec to postać, która pozostaje w pamięci jako wybitny pilot oraz inżynier Wojska Polskiego. Urodził się 26 marca 1892 roku w Zakopanem, a jego życie zakończyło się 14 lutego 1985 roku w Arlington.

W trakcie swojej kariery wojskowej, Chramiec dosłużył się stopnia podpułkownika oraz zdobył Order Virtuti Militari, który jest jednym z najwyższych odznaczeń w Polsce, przyznawanym za odwagę i poświęcenie w trakcie działań wojennych.

Życiorys

Andrzej Chramiec był synem Andrzeja oraz Jadwigi z Bieczyńskich. W 1909 roku z sukcesem skończył Wyższą Szkołę Realną w Krakowie, co otworzyło mu drzwi do dalszej kariery edukacyjnej. Po zdaniu matury, nawiązał studia w Instytucie Elektrycznym i Mechanicznym w Nancy.

W dniu 25 maja 1919 roku, Andrzej wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego jako pilot. Otrzymał przydział do 5 eskadry wywiadowczej, gdzie przeszedł szkolenie, aby zostać pilotaem. Jego zaangażowanie podczas wojny polsko-bolszewickiej było ogromne, co potwierdzają liczne misje, w tym rola obserwatora, ze względu na deficyt kadrowy. W szczególności wyróżnił się 1 czerwca 1920 roku, kiedy to, razem z ppor. obs. Tomaszem Turbiakiem, dostrzegł oddziały 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego, które mogły zagrozić 13. Dywizji Piechoty. Dzięki ich działaniom, polska załoga była w stanie zorganizować skuteczną obronę i odpierać atak.

W trakcie kolejnych działań w dniach 18–22 czerwca, w towarzystwie por. pil. Juliusza Gilewicza, rozpoznali nieprzyjacielskie pociągi pancerne oraz kolumny marszowe w okolicach Baru i Żmerynki, które następnie zaatakowali przy użyciu bomb oraz broni pokładowej. Łącznie, Chramiec zrealizował 34 loty bojowe, spędzając w powietrzu 54 godziny.

Po zakończeniu działań wojennych zdecydował się pozostać w Wojsku Polskim. 28 lutego 1921 roku jego stopień porucznika w wojskach lotniczych został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku, wśród oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej. W maju tego samego roku, przeniesiony do 12 eskadry wywiadowczej 1. pułku lotniczego w Warszawie, objął jej dowództwo.

Podczas swojej służby w 1 pułku, Andrzej został odkomenderowany do Wyższej Szkoły Lotniczej w Paryżu. 15 stycznia 1925 roku, po krótkim czasie w Centralnych Zakładach Lotniczych, został przeniesiony do Departamentu IV Żeglugi Powietrznej, gdzie pełnił funkcję p.o. Szefa Wydziału Zaopatrzenia. Od 1 marca 1926 roku, odpowiadał za odbiór sprzętu lotniczego w Polskiej Misji Wojskowej Zakupów w Paryżu. W lipcu 1927 roku przeniesiono go do Departamentu Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, a w grudniu do Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa (IBTL). W 1928 roku uzyskał tytuł inżyniera w Wyższej Szkole Aeronautyki i Konstrukcji Mechanicznych w Paryżu (Ecole Superieure de l’Aeronautique el de Construction Mechanique), a następnie przyjęto go do Komisji Nadzoru Technicznego.

W 1931 roku wrócił do IBTL, gdzie objął stanowisko kierownika stacji płatowcowej. Od końca 1931 do sierpnia 1933 roku zarządzał sprawami technicznymi instytutu. W kwietniu 1933 roku wziął udział jako szef polskiej ekipy w Międzynarodowych Zawodach Lotniczych w Bułgarii, gdzie wspierał kpt. Józefa Lewoniewskiego.

Na przełomie lipca i sierpnia 1937 roku, Andrzej wystartował jako pilot Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej w IV Międzynarodowych Zawodach Lotniczych w Zurychu, zajmując wówczas 36. miejsce. 27 czerwca 1935 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem od 1 stycznia 1935 i 2. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki. Rok 1937 przyniósł powołanie do grupy technicznej po utworzeniu korpusu oficerów lotnictwa, a 18 sierpnia został mianowany attaché wojskowym, lotniczym i morskim w Ambasadzie RP w Waszyngtonie.

Po wybuchu II wojny światowej, wstąpił do RAF, otrzymując numer służbowy P-0591. Po wojnie, mimo możliwości powrotu, pozostał na emigracji w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmarł 14 lutego 1985 roku w Arlington. Był żonaty z Oleną, z którą miał syna Marka.

Ordery i odznaczenia

Andrzej Chramiec wyróżniał się nie tylko swoimi osiągnięciami jako pilot, ale także odznaczeniami, które otrzymał za swoje zasługi. Oto lista niektórych z jego najwybitniejszych nagród:

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 8113, przyznany 27 lipca 1922,
  • Krzyż Walecznych,
  • Medal Lotniczy, przyznawany czterokrotnie,
  • Złoty Krzyż Zasługi, nadany 11 listopada 1934,
  • Polowa Odznaka Pilota nr 23, przyznana 11 listopada 1928,
  • Czechosłowacka Odznaka Pilota, przyznana w 1929 roku,
  • Rumuńska Odznaka Pilota.

Przypisy

  1. Chramiec Andrzej. listakrzystka.pl. [dostęp 13.02.2020 r.]
  2. Andrzej Mencwel: The Social Network. andrzejmencwel.pl. [dostęp 13.02.2020 r.]
  3. Robert Gretzyngier: Nie tylko Żwirko i Wigura. zbiam.pl/. [dostęp 13.02.2020 r.]
  4. Chramiec Andrzej ppłk. pil. inż.. bequickorbedead.com. [dostęp 11.02.2020 r.]
  5. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 290.
  6. Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 156.
  7. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 429.
  8. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 223.
  9. Krzystek 2012 ↓, s. 130.
  10. Mordawski 2009 ↓, s. 231.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27.10.1922 r., s. 807.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 12.03.1921 r., s. 399.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11.11.1928 r., s. 436 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12.12.1929 r., s. 367.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28.06.1935 r., s. 69.
  16. Rajd Bałkański. „Skrzydlata Polska”. 4-5/1933, s. 145, kwiecień-maj 1933.
  17. Mieczem i księgą bronią potęgi Polski. Nowe dyplomy wojskowych-naukowców. „Kurjer Czerwony”, Nr 176, s. 3, 02.08.1928 r.
  18. Romeyko 1933 ↓, s. 268.
  19. Romeyko 1933 ↓, s. 246.
  20. Kolekcja VM ↓, s. 4.
  21. Kolekcja VM ↓, s. 3.
  22. Kolekcja VM ↓, s. 2.
  23. Tarkowski 1991 ↓, s. 74.
  24. Zieliński i Wójcik 2005 ↓, s. 35.
  25. Cumft, Kujawa 1989 ↓, s. 19.

Oceń: Andrzej Chramiec (pilot)

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:18