Jan Kubin, znany również pod pseudonimami „Turowicz”, „Jasiek” oraz „Światowid”, to postać, która odgrywała znaczącą rolę w historii Polski. Urodził się 26 czerwca 1888 roku w Zakopanem, a swoje życie zakończył tragicznie 3 lutego 1945 roku w obozie KL Dachau.
Kubin był podpułkownikiem piechoty w strukturach Wojska Polskiego, co czyni go jednym z przedstawicieli polskiej elity wojskowej. W czasie II wojny światowej aktywnie zaangażował się w działalność konspiracyjną, w ramach ruchu oporu znanego jako „Miecz i Pług”, który działał na rzecz walki z okupantem i utrzymania niezależności Polski.
Życiorys
Jan Kubin przyszedł na świat 26 czerwca 1888 roku w Zakopanem, w rodzinie Jana i Agnieszki z domu Brzeźniak. Jego ojciec, Jan, żył w latach 1885–1931, a matka Agnieszka przyszła na świat w 1868 roku. W czasie I wojny światowej był żołnierzem c. i k. armii. Po zakończeniu konfliktu i restauracji niepodległości Polski, otrzymał historię oficjalnego przyjęcia do Wojska Polskiego na podstawie dekretu z dnia 3 kwietnia 1919 roku. Wtedy też zatwierdzono jego stopień podporucznika z datą starszeństwa na 1 lipca 1915 roku.
W dniu 1 listopada 1918 roku rozpoczął służbę w 20 pułku piechoty. W czasie wojny z Ukraińcami i bolszewikami dowodził w stopniu kapitana 2 pułkiem strzelców podhalańskich. 3 maja 1922 roku przeszedł weryfikację, podczas której uzyskał stopień majora ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 roku oraz 389. lokatą w korpusie oficerów piechoty, przy czym jego oddziałem macierzystym wciąż pozostawał 2 pspodh.
W latach 1923–1925 pełnił funkcję dowódcy III batalionu detaszowanego w 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku, gdzie stacjonował w Cieszynie. 3 maja 1926 roku awansował na podpułkownika, z daniem starszeństwa na 1 lipca 1925 roku i zajmując 35. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W październiku 1926 roku został przeniesiony do 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu, gdzie objął stanowisko zastępcy dowódcy pułku. W kwietniu 1928 roku nastąpiło kolejne przeniesienie do 77 pułku piechoty w Nowej Wilejce, również na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. 31 grudnia 1931 roku przeszedł do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Czortkowie na stanowisko komendanta. A w marcu 1932 roku przeniesiono go do PKU Kamionka Strumiłowa na to samo stanowisko.
Latem 1939 roku, w kontekście narastającego zagrożenia wybuchem konfliktu, Kubin uczestniczył w przygotowywaniu umocnień w gminie Jeleśnia. Po wybuchu II wojny światowej oraz niepowodzeniach wrześniowych zaangażował się w działalność konspiracyjną. W trakcie okupacji niemieckiej współpracował z Organizacją Wojskową – Zbrojne Pogotowie Narodu Ruchu „Miecz i Pług”. Od lutego 1944 roku piastował funkcję komendanta Armii Podziemnej pod względem Ruchu „Miecz i Pług”, funkcjonując pod różnymi pseudonimami, takimi jak „Turowicz”, „Jasiek” oraz „Światowid”. W połowie 1944 roku, jako pułkownik czasu wojny, podpisał dokument dotyczący połączenia Narodowych Sił Zbrojnych oraz „Miecz i Pług” z Armią Krajową.
Warto podkreślić, że Jacek Wilamowski wskazał na współpracę przywódców Ruchu „Miecz i Pług” z Gestapo. Jan Kubin, będąc kierownikiem organizacji wojskowej w Krakowie, oraz Tadeusz Fedorowicz ps. „Ran”, zostali aresztowani przez Niemców, po czym zwolnieni, z informacją, że wyszli na wolność w ramach uzgodnień między Gestapo a władzami „MiP”. Kubin brał udział w powstaniu warszawskim. Został aresztowany w Warszawie przez Niemców i deportowany do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie zmarł 3 lutego 1945 roku.
Ordery i odznaczenia
Podpułkownik Jan Kubin był odznaczonym weteranem, który zasłużył się podczas swojej kariery wojskowej. Oto lista jego wyróżnień i odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
- Krzyż Walecznych,
- Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 10 listopada 1928 roku,
- Medal Niepodległości przyznany 24 października 1931 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka pamiątkowa 77 Pułku Piechoty.
Przypisy
- Jan Kubin M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 24.08.2022 r.]
- Powstańcze Biogramy - Jan Kubin [online], www.1944.pl [dostęp 24.08.2022 r.] (pol.).
- Jan Kubin. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 10.02.2021 r.]
- Bardziej dostępne forty.. jelesnia.pl, 16.11.2011 r. [dostęp 27.06.2015 r.]
- Echa wybuchu II wojny światowej w gminie Jeleśnia. nsik.com.pl. [dostęp 27.06.2015 r.]
- Jan Kubin. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 27.06.2015 r.]
- Miecz Pług. Pion wojskowy „MiP”. Instytut Pamięci Narodowej. s. 3. [dostęp 27.06.2015 r.]
- Miecz Pług. Pion wojskowy „MiP”. Instytut Pamięci Narodowej. s. 5. [dostęp 27.06.2015 r.]
- Honor, zdrada, kaźń... Afery Polski Podziemnej 1939-1945. www.niniwa22.esy.es, 1999. [dostęp 27.06.2015 r.]
- Rocznik Oficerski 1932, s. 20, 514.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 91, 166.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 259.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 247.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 55 z 22.05.1925 r., s. 277.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 18 z 03.05.1926 r., s. 124.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 42 z 11.10.1926 r., s. 335.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 26.04.1928 r., s. 140.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 330, 346.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 382, 403.
- Lista starszeństwa 1922, s. 33.
- 1302. Dekret. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 992, Nr 41 z 12.04.1919 r.
- 1334. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 1001, Nr 41 z 12.04.1919 r.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1689. W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jan II Kubin” w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Jana I Kubina.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Władysław Szepelak | Ludwik Berger | Andrzej Pawlikowski (ur. 1969) | Janusz Jarosz | Tadeusz Schiele | Józef Galica (generał) | Jan Hyc | Adam Dedio | Andrzej Chramiec (pilot) | Roman Hula | Stanisław Trzebunia | Ewa Prauss-Płoska | Adam Bachleda-Curuś (wojskowy)Oceń: Jan Kubin (podpułkownik)