Tadeusz Schiele

---

Życiorys

Tadeusz Schiele był synem Kazimierza Schiele, postaci znanej jako taternik, alpinista oraz narciarz, który miał istotny wpływ na rozwój polskiego narciarstwa, będąc jednym z współzałożycieli wytwórni nart w Zakopanem. W tym malowniczym mieście Tadeusz rozpoczął swoją edukację, kończąc zarówno szkołę powszechną, jak i gimnazjum. W okresie nauki aktywnie uczestniczył w działalności Klubu Wysokogórskiego, a równocześnie uczestniczył w kursach szybowcowych odbywających się w Bezmiechowej oraz w Szkole Szybowcowej w Tęgoborzy.

Jego ogromne zainteresowanie lotnictwem przerodziło się w liczne osiągnięcia, w tym uzyskanie kategorii C pilota szybowcowego, a także przejście kursu skoków z wieży spadochronowej oraz kursu pilotażu silnikowego. W 1937 roku już mógł pochwalić się kategorią C. Natomiast w 1938 roku odbył trzymiesięczny kurs unitarny w Cieszynie w 21. Dywizji Piechoty Górskiej. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Sadkowie zajął pierwsze miejsce w klasie, jednak niebawem wybuchła II wojna światowa, co zmieniło jego plany.

Wkrótce stał się członkiem załogi eskadry szkolnej pilotującej PZL.23 Karaś. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku został wzięty do niewoli przez Niemców, jednak udało mu się uciec z obozu jenieckiego i wrócić do Zakopanego. 31 grudnia 1939 roku przekroczył granicę Polski, przedostając się przez Słowację, Węgry, Jugosławię, Włochy i Francję aż do Wielkiej Brytanii. Tam w Manstone, razem z towarzyszami, założył i redagował czasopisma, w tym „Wiadomości ze świata” oraz „Skrzydła”.

Decydując się na służbę w Polskich Siłach Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-1890. W 1940 roku przeszedł przeszkolenie w Blackpool oraz Carlisle, a jako pilot myśliwski został przydzielony 2 czerwca 1941 do brytyjskiego 122 dywizjonu myśliwskiego. W niedługim czasie przeniesiono go do 308 dywizjonu myśliwskiego „Krakowskiego”, który był dowodzony przez kapitana Mariana Pisarka. 19 sierpnia 1942 roku brał udział w dwóch lotach bojowych na osłonę lądowania w Dieppe, a 20 września, w trakcie osłony operacji Circus 100, musiał lądować przymusowo w Tangmere z powodu braku paliwa.

Samolot, którym latał, posiadał indywidualne godło, jakim był gwiazdozbiór Wielkiej Niedźwiedzicy, a jego maszyna zawsze nosiła oznaczenie ZF-H. 13 lipca 1943 roku Tadeusz odniósł rany w wyniku zderzenia samolotów podczas startu, jednak do lotów bojowych wrócił jesienią tego samego roku. Po zakończeniu drugiej tury lotów bojowych w 1944 roku przeszedł do szkoły lotniczej w Rednall jako instruktor.

W Polskiej Sekcji radia BBC relacjonował wydarzenia z walk powietrznych i był autorem słuchowiska radiowego „Dwa pierścionki”. Jego działalność w lotnictwie była nietypowa; na przykład, pod koniec działań wojennych, zainicjował transport piwa z Wielkiej Brytanii na lotnisko polowe w Plumetot we Francji, wykorzystując dodatkowy zbiornik paliwowy swojego Spitfire’a. W historii swojego lotnictwa wykonał 201 lotów bojowych, zestrzelając Messerschmitta Bf 109, co miało miejsce 17 lipca 1941 roku wspólnie z kapitanem Marianem Pisarkiem, a także dwa inne na własną rękę – co przyniosło mu uznanie i liczne odznaczenia, w tym Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari.

Po wojnie, w 1947 roku, Tadeusz powrócił do Zakopanego, gdzie mieszkał aż do swojej śmierci. Ze względu na swoją służbę nie mógł latać i przez długi czas pracował jako niewykwalifikowany robotnik fizyczny. Powrócił jednak do taternictwa i speleologii, a także pisał książki oraz artykuły na temat lotnictwa. Jako jeden z współzałożycieli Zakopiańskiej Sekcji Speleologicznej przy PTTK, aktywnie uczestniczył w działalności społecznej.

Rok 1968 przyniósł mu powrót do latania, a przez następne lata był pilotem szybowcowym, samolotowym oraz instruktorem w Aeroklubie Tatrzańskim w Nowym Targu. Otrzymał Złotą Odznakę Szybowcową z dwoma diamentami, a w trakcie swojej kariery w Aeroklubie Tatrzańskim był także członkiem zarządu. Dodatkowo, wykorzystując swoje umiejętności pilotażu, wspierał młodych pilotów szybowcowych w spełnianiu warunków do zdobycia diamentów Odznak Szybowcowych.

Wielokrotnie uczestniczył w spotkaniach z młodzieżą, dając się poznać jako znakomity gawędziarz oraz autor licznych anegdot związanych z lotnictwem i górami. W 1985 roku towarzyszył polskim reprezentantom na Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Rieti. Tadeusz Schiele zmarł 22 marca 1986 roku. Został pochowany 26 marca na Nowym Cmentarzu przy ulicy Nowotarskiej w Zakopanem (kw. F3-3-22).

Życie prywatne

Tadeusz Schiele w grudniu 1941 roku zawarł związek małżeński z Jeanne Johnstone, która była Angielką służącą w WAAF. Ich znajomość, która narodziła się w Northolt, zaowocowała przyjściem na świat ich syna Kazimierza, który urodził się 30 stycznia 1943 roku w Wielkiej Brytanii.

Po zakończeniu II wojny światowej Jeanne przybyła do Polski z mężem, jednak ich małżeństwo nie trwało długo i wkrótce się zakończyło. Jej koncertowe życie nie było jednak jedynie skupione na rodzinie; postać Jeanne była inspiracją dla twórców filmu Sprawa pilota Maresza, gdzie wcieliła się w postać Angielki o imieniu Mary.

W latach 50. Jeanne występowała z polskimi zespołami jazzowymi, ciesząc się uznaniem i nagrywając płyty. Mimo sukcesów, na przełomie lat 50. i 60. opuściła Polskę, nie znajdując sposobu na przystosowanie się do trudnych warunków politycznych ówczesnego reżimu komunistycznego.

Zwycięstwa powietrzne

Na liście Bajana Tadeusz Schiele znajduje się na 197. miejscu, uzyskując 1 i 1/2 pewnych zestrzeleń oraz 1 zestrzelony prawdopodobnie.

Zestrzelenia pewne

• /2 Bf 109 – 17 lipca 1941 roku,
• Bf 109 – 24 października 1941 (pilotował Supermarine Spitfire VB ZF-H „Haberbusch” z charakterystyczną namalowaną na masce „Wielką Niedźwiedzicą”),

Zestrzelenia prawdopodobne

• Bf 109 – 24 października 1941.

Odznaczenia

W trakcie swojej służby w Wojsku Polskim, Tadeusz Schiele miał zaszczyt otrzymać szereg odznaczeń, które świadczą o jego odwadze i zaangażowaniu. Wśród nich znalazły się:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 10779,
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie,
• Medal Lotniczy,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Polowa Odznaka Pilota,
• Złota Odznaka Szybowcowa z dwoma diamentami,
• Odznaka Grunwaldzka.

Publikacje

Książki

W twórczości Tadeusza Schiele’a można zauważyć różnorodność tematów i stylów literackich, co czyni jego prace szczególnie interesującymi dla czytelników. Oto niektóre z jego publikacji:

• 1957 – Spitfire, Katowice, „Wydawnictwo Śląsk”,
• 1958 – Wynalazek profesora Brenka i inne opowiadania, „Wydawnictwo Śląsk”,
• 1966 – Blisko nieba, „Wydawnictwo Śląsk”,
• 1979 – Wspinaczki po chmurach, Warszawa, „Wydawnictwo Iskry”,
• 1987 – W cieniach chmur, Kraków, „Krajowa Agencja Wydawnicza”, ISBN 83-03-01613-X.

Artykuły

Oprócz książek, Schiele pisał również artykuły, w których podejmował różnorodne tematy. Poniżej przedstawiamy wybrane z nich:

• Dakota samolot śmierci, Przekrój, nr 11/1947,
• Zagadki, Przekrój, nr 30/1949,
• Wspinaczki po chmurach, Skrzydlata Polska, nr 32/1972.

Upamiętnienie

Od 2019 roku, na terenie Nowego Targu, w trakcie Podhalańskiego Festiwalu Modelarskiego, ustanowiono wyjątkową nagrodę, która nosi nazwę „Nojpiykniyjsy Polowac”.

Nagroda ta jest przyznawana na cześć kpt. pil. Tadeusza Schiele, a jej celem jest upamiętnienie jego wkładu oraz osiągnięć w dziedzinie modelarstwa.

---

Oceń: Tadeusz Schiele

---