Józef Gąsienica Tomków


Józef Gąsienica Tomków, urodzony w 1887 roku w Zakopanem, to postać, która w znaczący sposób wpisała się w historię tatrzańskiego środowiska górskiego. Jako polski góral, od najmłodszych lat kształtował swoje umiejętności w trudnym, górskim terenie, poznając wszystkie sekrety Tatr.

W ciągu swojego życia pełnił rolę przewodnika tatrzańskiego, a także ratownika górskiego, co świadczy o jego niezwykłej determinacji i zaangażowaniu w bezpieczeństwo osób odwiedzających te malownicze tereny. Niestety, jego życie zakończyło się w okolicach 1942 roku, kiedy to zmarł, prawdopodobnie w Zakopanem lub Poroninie.

Życiorys

Józef Gąsienica Tomków rozpoczął swoją przygodę z taternictwem w 1906 roku, uzyskując uprawnienia przewodnika II klasy. W 1911 roku zdobył uprawnienia I klasy. W trakcie swojej kariery uczestniczył w wielu wyprawach taternickich z wybitnymi wspinaczami, takimi jak Janusz Chmielowski, Jerzy Maślanka oraz Mieczysław Karłowicz. Gąsienica Tomków miał również zaszczyt wprowadzenia do środowiska taternickiego Mieczysława Szczukę.

Karłowicz był na tyle zafascynowany swoimi wspinaczkowymi przygodami, że w 1908 roku opublikował artykuł pod tytułem „W jesiennem słońcu” w czasopiśmie „Taternik”, w którym opisał ekscytującą wycieczkę z Gąsienicą Tomkowym na Ostry Szczyt.

Gąsienica Tomków brał aktywny udział w wyprawach ratunkowych od momentu powstania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR) w 1909 roku, aż do 1940 roku. Choć formalnie w szeregi organizacji wstąpił dopiero w 1930 roku, w praktyce było to doświadczenie zdobywane przez lata. W 1933 roku uczestniczył w dramatycznej wyprawie ratunkowej po Wincentego Birkenmajera na Galerię Gankową.

W roku 1922 Gąsienica Tomków dzierżawił schronisko na Hali Gąsienicowej, tworząc miejsce, które stało się ważnym punktem dla turystów odwiedzających Tatry. W czasie drugiej wojny światowej aktywnie pomagał Polakom w ucieczce przez Tatry do Węgier. Niestety, za tę działalność został uwięziony przez gestapo i zamordowany, najprawdopodobniej w pensjonacie „Palace” w Zakopanem lub na cmentarzu w Poroninie.

Warto również wspomnieć, że jego bratem był Jan Gąsienica Tomków (1901–1988), który także był przewodnikiem oraz ratownikiem górskim. Obaj bracia do swojego nazwiska dodali przydomek Tomków, wskazujący na ich ojca, Tomasza, co nadaje ich rodzinnej tradycji taternickiej dodatkowego wymiaru.

Upamiętnienie

Od 1954 roku, imię Józefa Gąsienicy Tomków noszą Tomkowe Igły, znajdujące się w masywie Niżnich Rysów. Tego samego roku, dwaj znani działacze, Stefan Komornicki oraz Jerzy Żuławski, zasugerowali, aby nieoznakowaną wówczas Ciemnosmreczyńską Turnię nazwać na cześć Gąsienicy, używając miana Józkowej Turni. Pomimo ich sugestii, pomysł ten jednak nie zyskał uznania i nie został wprowadzony w życie.

Osiągnięcia taternickie

Józef Gąsienica Tomków to wybitna postać w historii taternictwa, znana z wielu znaczących osiągnięć alpinistycznych. Jego wkład w eksplorację tatrzańskich szczytów i ścian jest nieoceniony.

  • nowy wariant na południowej ścianie Ostrego Szczytu (1906),
  • pierwsze wejście na Żabiego Mnicha (1907),
  • pierwsze wejście na Kaczą Turnię (1907),
  • pierwsze zejście z Zadniego Mnicha na Przełączkę pod Zadnim Mnichem (1907),
  • pierwsze przejście północno-wschodnią ścianą Ganku (1907),
  • pierwsze wejście na Żabią Lalkę (1908),
  • pierwsze przejście Grani Fajek (1908),
  • pierwsze zejście wschodnią granią Niebieskiej Turni (1908).

Oceń: Józef Gąsienica Tomków

Średnia ocena:4.96 Liczba ocen:7