Adam Krzeptowski

Kultura i sztuka

Adam Krzeptowski, urodzony 17 lipca 1898 roku w Zakopanem, a zmarły 12 lutego 1961 roku w Katowicach, był wybitnym polskim fotografem oraz reżyserem filmowym. Jego twórczość artystyczna miała značzący wpływ na rozwój polskiego kina oraz sztuki fotograficznej.

Zainteresowania Adama Krzeptowskiego obejmowały różne aspekty sztuki wizualnej, a także miały swoje odniesienia w jego relacjach rodzinnych. Był bratem Andrzeja Krzeptowskiego I, którego również można zaliczyć do grona wpływowych postaci w polskim świecie kultury. Wspólnie przyczyniali się do wzbogacenia sztuki w Polsce w pierwszej połowie XX wieku.

Życiorys

Adam Krzeptowski był wszechstronnie wykształconą osobą, która swoje pierwsze kroki edukacyjne stawiała w krakowskich szkołach. Ukończył Państwową Szkołę Przemysłową oraz I Wyższą Szkołę Realną, gdzie uzyskał maturę w 1916 roku. Po zakończeniu nauki, jego ścieżka zawodowa skierowała go do Wiednia, gdzie zgłębiał tajniki sztuk plastycznych.

Rok 1917 przyniósł mu obowiązek służby wojskowej, gdyż został powołany do armii austro-węgierskiej. Po czasie spędzonym w armii, Krzeptowski powrócił do Krakowa, aby podjąć studia na Wyższym Studium Handlowym. W 1922 roku zdecydował się na przeprowadzkę do Zakopanego, gdzie otworzył własny zakład fotograficzny, co zaowocowało jego zainteresowaniem kinematografią.

Początkowo Krzeptowski realizował krótkometrażowe filmy dokumentalne takie jak Z Tatr (1930) oraz Zima w Zakopanem (1931). Z czasem, poszerzył swoje ambicje i przystąpił do realizacji filmów długometrażowych, z których najbardziej znane to Biały ślad (1932) oraz Zamarłe echo (1934). W swoich produkcjach współpracował z wieloma zasłużonymi postaciami, w tym z Stanisławem Marusarzem, Bronisławem Czechem, Stanisławem Gąsienicą-Sieczką oraz Zbigniewem Staniewiczem, a także z lokalnymi góralami, którzy pełnili rolę aktorów amatorów.

Film Biały ślad zyskał uznanie na I Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, co stanowiło ogromne wyróżnienie dla młodego twórcy. Nie tylko cineasta, lecz także miłośnik sportów zimowych, Krzeptowski był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Po wybuchu II wojny światowej, jego zakład fotograficzny musiał zakończyć działalność. W tym trudnym czasie, Krzeptowski związał się z Goralenvolkiem i od 1940 roku zaczął uczyć „języka góralskiego” w Państwowej Szkole Przemysłu Drzewnego, która w okresie okupacji przekształciła się w „Berufsfachschule fur Goralische Volkskunst”.

W końcowych miesiącach wojny Krzeptowski postanowił opuścić Zakopane, osiedlając się w Piechowicach koło Jeleniej Góry. W 1946 roku, w obliczu zmieniającej się sytuacji politycznej, został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i przetransportowany do Krakowa, gdzie przez lata 1945-1949 toczyło się śledztwo w sprawie organizatorów Goralenvolku. Ostatecznie Adam Krzeptowski został uniewinniony.

Po tych dramatycznych wydarzeniach, powrócił do Piechowic, a w 1955 roku zamieszkał w Płazy koło Chrzanowa, gdzie spędził resztę swojego życia. Jego dziedzictwo zarówno w sztukach wizualnych, jak i w kulturze góralskiej, pozostaje w pamięci wielu do dziś.

Filmografia

Adam Krzeptowski to znacząca postać w polskim kinie, a jego praca obejmuje wiele filmów. Oto niektóre z najważniejszych tytułów w jego filmografii:

  • białe ślady (1932) – reżyseria, zdjęcia,
  • zamarłe echo (1934) – reżyseria, zdjęcia,
  • dzień wielkiej przygody (1935) – zdjęcia,
  • sportowiec mimo woli (1939) – operator kamery.

Przypisy

  1. Niektóre źródła mówią, iż wyjechał do Piotrowic.

Oceń: Adam Krzeptowski

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:15