Józef Gąsienica Wawrytko

W 1911 roku Józef uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu przewodnika w III klasie, a już w 1927 roku awansował do klasy I. Przed wybuchem I wojny światowej wykazywał się dużą aktywnością, prowadząc Ludomira Sawickiego po Tatrach oraz wspierając go w pomiarze stawów. Po zakończeniu II wojny światowej, zasiadł w zarządzie Koła Przewodników Tatrzańskich w Zakopanem, a w latach 1953–1955 pełnił funkcję prezesa tej instytucji. Jego wkład w rozwój przewodnictwa górskiego był nieoceniony i zyskał on szerokie uznanie jako jeden z najbardziej aktywnych przewodników w regionie.

W pierwszej tatrzańskiej wyprawie ratunkowej, która miała miejsce w 1909 roku, uczestniczył wraz ze swoim ojcem, Jakubem Gąsienicą Wawrytką, ratując Mieczysława Karłowicza. Jego heroiczną działalność można było podziwiać również podczas akcji ratunkowej po Stanisława Szulakiewicza na północnej ścianie Małego Jaworowego Szczytu w 1910 roku. Mimo że był jednym z najaktywniejszych ratowników w okresie międzywojennym, formalnie stał się członkiem Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego dopiero w 1930 roku.

Józef Gąsienica Wawrytko pochodził z licznej rodziny. Miał trzy siostry oraz sześciu braci: Jana, Stanisława, Andrzeja (znanego także jako Jędrzej), Wojciecha, Jakuba i Michała. Wszyscy byli znani pod nazwiskiem Wawrytko, które rodzina nosiła również przed I wojną światową, natomiast po II wojnie wrócili do pierwotnego nazwiska Gąsienica(-Wawrytko). Jego syn, Józef młodszy (1928−2012), kontynuował rodzinną tradycję.

Józef Gąsienica Wawrytko spoczywa na Nowym Cmentarzu w Zakopanem, w kwaterze M1-6-4, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii tatrzańskiego ratownictwa oraz przewodnictwa górskiego.