Barbara Tondos

---

Praca zawodowa

Barbara Tondos, po ukończeniu szkoły średniej i zdaniu matury w 1953 roku, zdecydowała się na studia magisterskie na kierunku historia sztuki, które odbyła na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po zrealizowaniu studiów, w latach 1956–1960 pracowała w Wojewódzkim Konserwatorze Zabytków w Rzeszowie. Następnie, od 1960 do 1965 roku, pełniła obowiązki w Muzeum Zamku w Łańcucie. W ciągu lat 60. XX wieku wspólnie z mężem, Jerzym Turem, prowadziła inwentaryzację zabytków, koncentrując się na powiatach ełckim, gorlickim, leżajskim oraz ropczyckim, a także w Beskidzie Niskim i Bieszczadach.

W okresie od 1969 do 1990 roku Barbara Tondos była zatrudniona w Biurze Dokumentacji Zabytków w Rzeszowie, gdzie zdobyła cenne doświadczenie w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego. W dniu 12 czerwca 1997 roku uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Jej praca doktorska z 2005 roku zatytułowana „Styl zakopiański i zakopiańszczyzna” zyskała uznanie i została opublikowana.

Barbara Tondos jest również autorką 42 haseł w „Encyklopedii Rzeszowa” (2004) oraz czterech haseł w „Polskim słowniku biograficznym konserwatorów zabytków” (tom 3 i 4, 2009 i 2011). W 2011 roku otrzymała prestiżową Nagrodę Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego, przyznawaną za wyróżniające osiągnięcia w zakresie ochrony i opieki nad drewnianą architekturą Małopolski.

Dokumentacja z prac inwentaryzacyjnych prowadzonych przez Barbarę Tondos i jej męża Jerzego Tura, w tym fotografie, plany oraz szkice, jest publicznie dostępna w ramach projektu „Cyfrowe Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos”. Dzięki temu projektowi można zgłębić dziedzictwo kulturowe oraz osiągnięcia tych dwojga wybitnych specjalistów.

Działalność w „Solidarności”

Od 1980 roku Barbara Tondos aktywnie uczestniczyła w opozycyjnych działaniach związanych z „Solidarnością”. Jej wkład w ruch opozycyjny obejmował wiele istotnych działań, w tym prowadzenie biblioteki wydawnictw podziemnych, co miało ogromne znaczenie dla szerzenia niezależnych informacji w tamtym trudnym okresie.

W latach 1982–1983 razem z mężem redagowała i wydawała lokalną, satyryczną gazetkę o nazwie „Kos Przedrzeźniacz”, która stanowiła platformę dla artykułów krytycznych wobec ówczesnej władzy i wprowadzała element humoru do codziennych zmagań mieszkańców. Działania te przyczyniły się do mobilizacji społecznej oraz zachęcania ludzi do aktywności w sferze publicznej.

Od 1983 roku organizowała liczne spotkania z wykładowcami, którzy byli niezależni od rządowych organów. Wśród zapraszanych gości można wymienić m.in. Stefana Bratkowskiego, Ryszarda Bugaja oraz Wojciecha Ziembińskiego. Te wydarzenia były ważne dla wymiany myśli oraz budowania społeczności opozycyjnej.

Życie prywatne

Barbara Tondos była osobą o bogatej historii rodzinnej. Urodziła się jako córka Władysława Tondosa, który był lekarzem oraz więźniem KL Auschwitz, oraz Janiny Tondos, urzędniczki. W 1965 roku, wzięła ślub z Jerzym Tur, a rok później powitali na świecie swoją córkę, Katarzynę.

Barbara Tondos zmarła 15 września 2012 roku. Jej miejsce spoczynku znajduje się na Nowym Cmentarzu w Zakopanem, w kwaterze P3-A-5.

Wybrane publikacje

Oto zestawienie wybranych publikacji autorstwa Barbary Tondos, które odzwierciedlają jej wkład w badania nad architekturą oraz sztuką drewnianą.

• Tabeusz Budziński, Barbara Tondos, Jerzy Tur: Piękno w drewnie zamknięte. Drewniane kościółki i cerkiewki Bieszczadów, Beskidu Niskiego i Pogórza. Warszawa: Voyager, 1992. ISBN 978-83-85496-37-3. Brak numerów stron w książce
• Barbara Tondos: Architektura Rzeszowa w Okresie Autonomii Galicyjskiej. Rzeszów: Akces, 1997. ISBN 978-83-907343-0-9. Brak numerów stron w książce
• Barbara Tondos: Styl zakopiański i zakopiańszczyzna. Ossolineum, 2005. ISBN 978-83-04-04505-7. Brak numerów stron w książce

---

Oceń: Barbara Tondos

---